Pandemi Dönemi Finans – Çin’in Wuhan kentinde çıkan ve kısa sürede dünyayı saran pandemi (Covid-19) salgını ile birlikte yaşamlarımızda büyük değişimler meydana geldi.
2019 yılının son günlerinde ilk vaka görülmüş ve ülkemizde 10 Mart 2020 tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından ilk hasta teşhisinin konulduğu söylenmişti. Bu tarihten itibaren ülkemizde pandemi dönemi başlamıştı.
Pandemi dönemi nedeniyle hem olumlu hem de olumsuz yönde etkilenen finans sektörü, virüs ile şekillenen insan yaşamına uyum sağlama konusunda başarılı adımlar attı. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler dahil olmak üzere dünya üzerinde büyük bir kaos yaşandı. Bu kaos ile birlikte dijitalleşmenin ve teknolojinin ne kadar önemli olduğu da anlaşıldı. Dijitalleşme alanında yenilikler yaşanırken, finans sektörü, diğer sektörler ile uyumlu bir halde olabilmek adına büyük bir mücadeleye şahit oldu.
Mekanların kapatılması, sokağa çıkma yasaklarının uygulanması, alışverişlerin tamamen dijital ortamlar aracılığı ile gerçekleşmesi, bankaların yeni düzenlemelere gitmesi, evden çalışma modelinin getirilmesi ve daha nice yaşanan olay, finans sektörünün etkilenmesine neden oldu. Tüm bunlar içerisinde işletmelerin yaşadığı maddi ve manevi kayıplar, kazançlar da söz konusu haline geldi. Türkiye ekonomisi, pandemi dönemi içerisinde özellikle KOBİ’lere, işletme sahiplerine ve çalışan personellere yönelik çeşitli destekler sundu. Gelir elde edemeyen kişiler için sosyal destekler verildi ve halen daha verilmeye devam ediliyor.
İnsanların tüm temel ihtiyaçlarını, yaşamlarını devam ettirebilmek adına tüketimlerini tamamen “uzaktan” halletmeye çalışması da finans sektöründeki dijital açığın keşfedilmesini sağladı. İnovatif ve girişimci fikirler doğarken, dijitalleşmeye uyum sağlayamayan pek çok şirket ve işletme de iflas bayrağını çekmek zorunda kaldı. Bir dönem, tüm yaşam durdu. Sokaklar bomboş kaldı, insanlar tamamen evlerinde yaşadı. Tüm bunlar ekonomi içerisindeki akışı etkiledi. Piyasalar değişti. Ticarette yaşanan olumlu ve olumsuz gelişmeler, döviz kurlarında yaşanan ani ve sert dalgalanmalar işletme sahiplerinin zorluklar yaşamasına neden oldu.
Pandemi Dönemi Finans Sektörü Olumlu Etkileri
Pandemi dönemi, finans sektörü içerisinde olumlu etkilere de sahipti. Bunların başında “dijitalleşme” yer aldı. Pek çok finans kuruluşu ve banka, hizmetlerini dijital ortama aktardı ve bununla birlikte insanlara tamamen “temassız” şekilde hizmet verilmesi sağlandı. Bu da dijitalleşmenin ve internetin öneminin kavranmasına sebep oldu. İşletme sahipleri, tüm ürün ve hizmetlerini dijital ortama taşıma ihtiyacı duydu. Bu da “e-ticaret” alanının gelişmesini ve genişlemesini sağladı. Pandemi dönemi ile birlikte e-ticaret sektörü 15 kat büyüdü.
Dijital ortam içerisinde ürün ve hizmet sunan kişiler, pandemi dönemi içerisinde olumlu yönde etkiler aldı. Aynı şekilde hızlı adımlar ile dijital ortama ürünlerini ve hizmetlerini taşıyan kişiler de olumlu etkiler aldı. Fakat uyum sağlayamayan işletme sahipleri için aynı durum ne yazık ki söz konusu olmadı.
Yaşanan salgın ile birlikte insan davranışlarının ve tüketim harcamalarının değiştiği görüldü. İnternet-TV, medya, evcil hayvan, oyun ile kıyafet ve ayakkabı kategorileri ilk sıralara taşınan sektörler oldu. Yine bu dönem içerisinde büyük bir şekilde gelişme kaydeden sektörler içerisinde kişisel bakım, iç giyim, kozmetik, kitap, akaryakıt ve indirim marketleri yer aldı. Tüketim harcamalarının tamamen dijital ortam üzerinden gerçekleştiği görüldü.
Bankaların internet ve mobil bankacılık kanallarında da yeni hizmetler geliştirildi ve insanlar tüm bankacılık işlemlerini evlerinden yapabilmeyi öğrendi. Bu da finans ortamı içerisindeki işlemlerin daha hızlı bir şekilde halledilmesini sağladı. İnsanlar da pandemi dönemi içerisinde varlıklarını yönetebilmeyi ve finansal işlemlerini kısa yoldan, pratik bir şekilde yapabilmeyi öğrendi.
Olumsuz Etkileri
Pandemi dönemi içerisinde finans sektörünün olumsuz yönde etkilendiği alanlar da mevcut… Bunların başında sokağa çıkma yasakları, mekanların ve işletmelerin kapatılması, insan yaşamının belli dönemlerde durması yer aldı. Pek çok işletme sahibi beklediği satışları yapamadı. Yükselen döviz kurları ile birlikte işletmeler sürekli olarak kredi desteği almak zorunda kaldı. Bu da maddi kaynakların zorlanması anlamına geldi.
Özellikle emlak, ticaret, ulaşım ve otomobil sektöründe yaşanan olumsuz etkiler, finans yaşamı içerisindeki likidite (nakit akışı) dengesinin bozulmasına neden oldu. Bu olumsuzluklar ile birlikte pek çok çalışanın işsiz kaldığı ya da devlet destekli maaş aldığı görüldü. Yaşamı devam ettirmek için paraya olan ihtiyacın arttığı, fakat insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak da zorlandığı görüldü.
Pandemi dönemine en hazırlıklı olan sektörün bankacılık sektörü olduğu ortadaydı fakat bankacılık sektöründe de olumsuzluklar yaşandığı görüldü. Dönem içerisinde personellerini işten çıkarmayı rafa kaldıran pek çok banka, normal yaşama geçiş sürecinde “maliyet azaltma” sebebiyle personellerini işten çıkarmayı tekrardan gün yüzüne çıkardı.
Dünya üzerinde nakit akışında yaşanan problemler, uluslararası bankacılık işlemlerinin kısıtlanması ve kredi taleplerinin artması, pek çok bankanın zorlanmasına neden oldu.
